Uitzending Gemist

Het Rusland van Ton Lathouwers

Zenmeester Ton Lathouwers heeft zijn fascinatie voor Rusland nooit onder stoelen of banken gestoken. Ook binnen zijn zenbeoefening blijft de Russische literatuur en religie hem inspireren. In Een meester in Moskou keert Lathouwers voor het eerst sinds bijna vijftig jaar terug naar het land. De reis voert langs plekken en mensen die een belangrijke rol speelden in zijn visie op zen en spiritualiteit. Naarmate de reis vordert, komen we steeds dichter op de huid van deze onorthodoxe zenleraar. In de grijze jaren zestig vertrok slavist Ton Lathouwers naar Rusland voor zijn studie naar de Sovjetliteratuur, waar hij tot zijn verrassing troost en betekenis vond. In een tijd dat er geen religieuze taal gebezigd mocht worden, vonden deze atheïstische schrijvers nieuwe woorden voor de grote vragen van het leven. 'Ik ontmoette schrijvers die in hun literatuur een andere dimensie van het bestaan beschreven, die ik religieus zou noemen.' Het was dan ook een Russisch verhaal dat hem liet inzien hoe juist de stilte antwoord geeft op de grote vragen. Nu, na bijna vijftig jaar, opent Ton voor de kijker opnieuw de wondere wereld van de Sovjetliteratuur. Banjerend door de besneeuwde straten, vertelt hij bevlogen over zijn interesse voor de buitenbeentjes van de (Russische) maatschappij. Hij wijst op de religieuze zwervende dwazen, aan wie grote Russische kerken en iconen gewijd zijn. Ongewone mensen die ons buiten de bestaande grenzen laten kijken. De aanleiding van zijn huidige bezoek aan Moskou is de presentatie van de Russische vertaling van zijn boek Meer dan een mens kan doen. 'Een sensatie', volgens een verraste Russische lezer. Want er is grote behoefte is aan een open dialoog over religie in dit land, dat zich opnieuw sluit voor andersdenkenden. Ondertussen maakt Ton kennis met het prille begin van het boeddhisme in Rusland, een 'satansreligie' in de ogen van de Russisch Orthodoxe kerk. In het krappe keukentje van een Moskouse flat, het plaatselijke zencentrum, beantwoordt Ton vragen van jonge zoekende mensen: 'Zen, en in het algemeen iedere religie, roept ons op om deze ene mens te worden, waar er maar één in het heelal van bestaat.'

Bron: BOS