Uitzending Gemist

Het uiterste middel

Voor het eerst heeft het ministerie van Veiligheid en Justitie toestemming gegeven om maandenlang een camera toe te laten in Detentiecentrum Rotterdam. Vreemdelingen die niet in Nederland mogen blijven, worden hier als 'uiterste middel' ingesloten om te worden uitgezet. Dit resulteerde in een onthullende inkijk in het dagelijks leven in het detentiecentrum en doorbreekt vele ingesleten clichés in de beeldvorming over het Nederlandse uitzettingsbeleid. Camera's in het detentiecentrum registreren zowel binnen als buiten elke beweging. De luchtplaatsen zijn omringd met hoge hekken en stroomdraad. Om vijf uur in de middag vallen de zware celdeuren in het slot. Tot de volgende ochtend zijn vreemdelingen ingesloten in hun cellen. Ze zitten hier vaak maandenlang, niet omdat ze veroordeeld zijn voor een delict, maar omdat ze illegaal in Nederland zijn en het land moeten verlaten. Binnen de muren van het detentiecentrum proberen afdelingshoofd Hans en zijn medebewaarders de dagen voor de ingesloten vreemdelingen zo dragelijk mogelijk te maken. Discussies over het vreemdelingenbeleid worden omzeild. Maar wel: een vriendelijk woord, een arm om de schouder en zo lang mogelijk respectvol blijven optreden onder het motto: 'Hard van buiten, zacht van binnen.' Kwame woont al vijfentwintig jaar in Nederland zonder ooit met de rechter in aanraking te zijn gekomen. 'You're not a criminal', bevestigt het afdelingshoofd geduldig, 'you're illegal, that's it'. In 1992 overleefde hij ternauwernood de Bijlmerramp. Maar hij heeft geen papieren. Dat geldt ook voor Paul uit Congo, die vele jaren geleden naar Europa kwam om in Leuven te studeren. In Frankrijk en Nederland werkte hij als werktuigbouwkundige, totdat zijn verblijfsdocumenten hun geldigheid verloren. De jonge Somaliër Ali Jama, opgepakt door de Nederlandse marine in de wateren bij Somalië, werd onlangs door het Gerechtshof in Den Haag vrijgesproken van piraterij. Hij heeft recht op een schadevergoeding, maar vindt zijn vrijheid belangrijker. Hij belt wanhopig met zijn broer in Somalië: 'Kom niet naar huis, het is hier levensgevaarlijk'; Ali: 'Ik zit hier in de gevangenis, ik kan niets voor jullie doen'. De soms emotionele verhalen van ingeslotenen tijdens hun gesprekken onder elkaar en met regievoerders van de Dienst Terugkeer en Vertrek worden afgewisseld met indrukken van het dagelijks leven in het detentiecentrum. Eten, bidden, douchen, sporten, bellen en vooral veel wachten. Wachten op de gevreesde uitzetting, of wachten op de hoopvolle mededeling dat de detentie wordt opgeheven.

Bron: KRO-NCRV