Uitzending Gemist

Doodstil

September 1997. Nederland rouwt massaal om Meindert Tjoelker, de Fries die tijdens zijn vrijgezellenavond in Leeuwarden wordt doodgeslagen. Televisie- en radiozenders houden een minuut stilte. Scholieren vormen een lang rouwlint door de stad en duizenden mensen nemen deel aan de eerste grote stille tocht in Nederland. Voor het eerst klinkt het begrip 'Zinloos geweld'. Politiechef Cees Bangma is na twintig jaar nog steeds ontroerd als hij terugblikt op dat moment: 'De stilte was zeer indrukwekkend. We stonden letterlijk stil bij de zinloze dood van Meindert en zeiden daarmee: dit willen we als samenleving niet. De saamhorigheid die daaruit voortkwam ontroert mij tot op de dag van vandaag.' Sindsdien is het een ritueel geworden: gedeelde verontwaardiging over zinloos geweld en medeleven met het slachtoffer en de nabestaanden. Talloze stille tochten volgen, voor Froukje en Marianne, René, Daniel. Iconen tegen wil en dank. Hun namen zijn nooit alleen meer hun namen, maar zijn symbool geworden voor zinloos geweld. De vader van Joes Kloppenburg, Jan: 'Ik ken veel ouders die een kind verloren wiens naam buiten hun familiekring niemand meer iets zegt. Voor ons is het een troost dat zijn naam niet vergeten wordt.' Zo wordt een zwijgend protest steeds meer het ideale middel om maatschappelijke verontwaardiging te delen en te uiten. Tot 2004, met de moord op Theo van Gogh wordt de stilte doorbroken. Vrienden roepen tot een kabaalwake, want stilte kan de woede om wat er gebeurd is niet uitdrukken. Een stille tocht verandert in publieke woede. Onderhuids onbehagen wordt luidkeels uitgeschreeuwd. Publieke betrokkenheid neemt in de jaren daarna steeds andere vormen aan, bijvoorbeeld als kinderen vermist worden. Dankzij sociale media komt het verdriet dichterbij, net als de behoefte om wat te betekenen. Joris gaat op zoek naar de troost van de straat, het massaal en actief meeleven met slachtoffers van zinloos geweld.

Bron: KRO-NCRV