Uitzending Gemist

Economie en schuld

De ingestorte economie en grote schulden. De berichtgeving over de recessie beheerst ons dagelijkse nieuws. Wij duiken in de economische vraagstukken vanuit verschillende wetenschappen. De ingestorte economie en grote schulden. De berichtgeving over de recessie beheerst ons dagelijkse nieuws. Wij duiken in de economische vraagstukken vanuit verschillende wetenschappen: ecologie, antropologie en complexe economie. De economische wetenschap gebruikt van allemaal wat en geeft antwoord op de vraag: wat is schuld en valt een recessie te voorspellen? Schuld heeft door de eeuwen heen al heel wat verschillende interpretaties gehad. Nog niet zo lang geleden was schuld een vies woord in Nederland, terwijl in Amerika de creditcard al lang gemeengoed was. Schuld geeft tegenwoordig status en we praten er zelfs graag over. Totdat het problematisch wordt. Om te kijken hoe het staat met het schuldgevoel in Nederland, duiken studenten van de Universiteit Leiden Wassenaar in om onder leiding van antropoloog Erik Baehre een antropologisch onderzoek uit te voeren naar de perceptie van mensen ten opzichte van schuld en status. Schuld kent vele verschijningsvormen. David Graeber, antropoloog van de Londense Goldsmith University vertelt in New York over de eerste 5000 jaar van schuld, het onderwerp van zijn laatste boek waarin hij laat zien dat er altijd anders tegen schuld aangekeken wordt. Als verplichting, als zonde, als aanjager voor economische groei en dan weer als onderdrukker van het volk. De complexiteit van schuld is lastig te vatten, omdat de mens geen rationeel wezen is. Om complexiteit in nieuwe economische formules te vatten, verrichten wetenschappers nu veel onderzoek. Voor dit onderzoek wordt ook geput uit inzichten van andere vakgebieden, zoals natuurkunde, wiskunde en ecologie. Ecoloog Marten Scheffer laat met zijn kantelpunttheorie zien dat deze inzichten uit de ecologie ook voor de economie gelden. Een kantelpunt is een situatie in een systeem waarbij de toestand abrupt overgaat van de ene naar de andere stabiele situatie: teruggaan naar de vorige is (bijna) niet mogelijk. Bij de Universiteit van Amsterdam en De Nederlandsche Bank gebruikt complexiteitseconoom Cars Hommes laboratoriumexperimenten om te komen tot nieuwe economische formules. De economische wetenschappen, het lijkt wel alsof ze pas in de kinderschoenen staan.

Bron: VPRO